Những thói quen xấu gây hại cho gan

Gan là một trong những nội quan lớn nhất và quan trọng nhất của cơ thể: thực hiện hơn 500 chức năng thiết yếu như lọc máu, loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể, chuyển hóa dưỡng chất thành năng lượng, dự trữ các vitamin và khoáng chất.

Chính vì thế, chúng ta cần loại bỏ các thói quen xấu có thể gây hại và đe dọa đến hoạt động bình thường của gan, cụ thể là các thói quen dưới đây:

1 - Hấp thu quá nhiều cồn

Cồn gây nhiều tác hại cho cơ thể, đặc biệt là cho gan. Càng hấp thu nhiều cồn, gan càng bị tổn thương nặng nề.

Hãy hạn chế hấp thu cồn

Việc hấp thu cồn thế nào là quá mức khác biệt với từng bệnh nhân nhưng có thể xác định khi gan bị viêm nhiễm và làm việc quá tải. Nhiều năm liên tục bị viêm nhiễm có thể làm phát triển các sẹo trên gan, gây ra chai gan - giai đoạn cuối của bệnh gan, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Hoa Kỳ.

Hãy hạn chế hấp thu cồn, nếu bạn có tiền sử gia đình nghiện rượu hay có các bệnh gan liên quan đến cồn thì không nên uống bia rượu thường xuyên.

2 - Không uống đủ nước

Chúng ta cần uống đủ nước để giúp cơ thể bài thải độc tố. Khi gan không được thủy phân tốt, nguy cơ bệnh tật tăng lên. Hãy hấp thu đủ nước mỗi ngày và tốt nhất là chỉ nên uống tinh khiết mà thôi.

3 - Hút thuốc lá

Mỗi năm tại Hoa Kỳ có khoảng 480.000 người chết vì hút thuốc lá, thống kê của Cơ quan Phòng chống và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC).

Theo một nghiên cứu năm 2011, gần một nửa số ca ung thư gan có liên quan đến hút thuốc lá. Các hóa chất độc hại trong thuốc lá làm tăng mức stress oxy hóa trong cơ thể gây phá hủy nghiêm trọng tế bào gan và toàn bộ hệ thống tế bào trong cơ thể.

4 - Trọng lượng cơ thể tăng nhanh

Khi béo phì hay thừa cân, cơ thể sẽ tích tụ mỡ trong gan làm cho gan nhiễm mỡ, tăng nguy cơ viêm nhiễm mãn tính. Nguy cơ gan nhiễm mỡ không do cồn tăng lên khi trọng lượng cơ thể tăng lên và hậu quả của gan nhiễm mỡ không do cồn cũng nguy hại không kém bệnh gan có liên quan đến bia rượu.

Hãy lưu ý đến chế độ ăn, thể dục vận động và thường xuyên kiểm tra chức năng gan.

5 - Hấp thu quá nhiều đường

Bạn nên hạn chế đường trong ăn uống để tốt cho sức khỏe nói chung.

Các loại syrup chứa nhiều đường fructose khá phổ biến trong các loại thực phẩm hiện nay. Gần như tất cả tế bào trong cơ thể chỉ có thể chuyển hóa glucose, chỉ duy có tế bào gan có thể làm việc với đường fructose. Nếu chúng ta hấp thu quá nhiều đường fructose trong thời gian dài, gan sẽ bị quá tải và bị phá hủy.

Nên tránh các món ăn uống chứa nhiều đường tinh luyện, syrup chứa đường fructose như soda, đồ nướng, kẹo… và nên ăn các thực phẩm có chứa đường tự nhiên.

6 - Hay ăn các món có chỉ số đường huyết cao, ăn trước giờ ngủ

Đa phần các chức năng gan diễn ra vào ban đêm. Vì vậy, ăn nhiều vào ban đêm sẽ “thêm việc” cho gan. Không nên ăn các món ăn vặt nhiều năng lượng trước giờ đi ngủ để tránh quá tải cho gan.

7 - Các thực phẩm có chứa chất béo chuyển hóa

Nếu bạn bị cholesterol cao, nên cẩn thận với chất béo chuyển hóa (trans fat), các loại dầu hydro hóa nhân tạo. Chất béo chuyển hóa làm tăng mức cholesterol xấu LDL và làm giảm mức cholesterol tốt HDL cho cơ thể.

Các món ăn vặt như khoai tây chiên, bắp nổ lò vi sóng và đồ chiên thường chứa nhiều chất béo chuyển hóa.

8 - Một số loại vitamin và thảo dược bổ sung

Sử dụng quá nhiều các dạng chế phẩm bổ sung đều góp phần gây hại gan, thậm chí với các thực phẩm chức năng có chất lượng. Nhiệm vụ của gan là lọc thải các độc tố và gan làm công việc này thông qua một quy trình trao đổi chất phức tạp để phân hủy mọi thứ chúng ta hấp thu vào cơ thể - trong đó có các chế phẩm bổ sung.

Trong quá trình đó, một số chế phẩm này làm hại gan. Hơn nữa cũng cần lưu ý đến việc sử dụng chế phẩm bổ sung thảo dược, vitamin để hạn chế phung phí tiền bạc nhưng không mang lại lợi ích sức khỏe.

9 - Stress thường xuyên

Stress quá mức và kéo dài không tốt cho sức khỏe, gây hại gan. Một nghiên cứu gần đây của Đại học Edinburgh phát hành trên tạp chí Vị tràng học cho thấy bằng chứng về mối liên hệ giữa stress tinh thần (các biểu hiện của lo lắng và suy nhược tinh thần) và tử vong do các bệnh về gan.

Gan bị tổn thương trong khi chúng ta nổi giận và nhiều người tin rằng sự tức giận làm đóng khóa dòng năng lượng của gan.

10 - Không vận động, thể dục

Dù không thừa cân hay béo phì, việc tập thể dục hàng tuần vẫn cần thiết cho sức khỏe.

Khi thể dục, vận động các lỗ chân lông được mở rộng, thúc đẩy tiết mồ hôi, góp phần cải thiện việc giải độc cho cơ thể nên tốt cho gan. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyên nên có ít nhất 150 phút vận động cường độ vừa phải mỗi tuần, khoảng 50 phút với cường độ mạnh hơn.

11 - Phụ thuộc quá nhiều vào các thuốc mua ngoài

Chúng ta có xu hướng tìm đến các nhà thuốc để mua thuốc uống khi bị đau đầu, sốt hay đau cơ,… Các kê toa này có thể sẽ gây hại gan nếu dùng với số lượng lớn hay uống quá thường xuyên. Thuốc đi qua gan, mang theo một mức độc tố có thể gan hại cho gan về dài hạn.

Ví dụ với acetaminophen, sẽ tuyệt đối an toàn khi dùng đúng liều (4.000 mg/ ngày). Nếu uống nhiều hơn có thể làm hư hại gan, từ các bất thường trong kiểm tra chức năng gan cho đến suy gan cấp và thậm chí tử vong.

12 - Không đi kiểm tra chức năng gan

Hãy chú ý đến tầm quan trọng của việc kiểm tra chức năng gan, cũng quan trọng như kiểm tra mức cholesterol và nhịp tim. Đặc biệt, người hay uống bia rượu càng nên đi khám gan định kỳ để có thể sớm phát hiện và can thiệp các bất ổn.

Trần Trọng Hiếu 
(theo Reader’s Digest)