Những điều cần biết về hạn sử dụng của thuốc

Kể từ năm 1979, Cơ quan Dược và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đưa ra yêu cầu với các công ty dược là thể hiện ngày hết hạn của thuốc lên toa thuốc và các thuốc tại quầy.

Điều này không có nghĩa là lọ thuốc ibuprofen sẽ gây hại giống như một hộp sữa khi hết hạn sử dụng. Ngày tháng về hạn sử dụng bạn nhìn thấy trên chai thuốc là ngày mà nhà sản xuất thuốc đảm bảo sự an toàn và tác dụng đầy đủ nhất của thuốc.

Tuy nhiên, có một vấn đề gây tranh cãi là trong bao lâu thì thuốc vẫn duy trì được tính an toàn và hiệu quả.

Hạn sử dụng in trên một hộp thuốc - Ảnh minh họa

Ngoài một số loại thuốc như insulin, nitroglycerin và các kháng sinh dạng lỏng với các thành phần hoạt tính kém ổn định theo thời gian, nhiều loại thuốc có “đời sống trên kệ” lâu hơn là thông tin được ghi trên bao bì.

Nhưng không phải ai cũng biết điều đó; vì thế các trung tâm kiểm soát độc thường nhận được các cuộc gọi của người dân vì vô tình uống phải thuốc hết hạn. “Tôi chưa tìm thấy tài liệu nào nói đến tác hại mà thuốc hết hạn sử dụng gây ra ở người. Hiệu quả của thuốc có thể giảm đi theo thời gian, nhưng không nhiều nghiên cứu nói đến vấn đề này” - chia sẻ của chuyên gia Lee Cantrell, giám đốc Trung tâm Kiểm soát độc San Diego thuộc Hệ thống Kiểm soát độc California.

Một số loại thuốc thuộc nhóm antihistamines, thuốc giảm đau và thuốc giúp giảm cân có thể vẫn còn tác dụng đầy đủ 40 năm sau ngày hết hạn. Nghiên cứu này phát hành trên tạp chí JAMA Nội khoa năm 2012.

Một nghiên cứu khác phát hành năm 2017 cho thấy EpiPens, được dùng để điều trị trong các phản ứng dị ứng đe dọa tính mạng, giữ được 84% công dụng hơn 4 năm sau khi ngày hết hạn. Điều này gợi ý rằng, trong tình trạng khẩn cấp, EpiPens dù hết hạn sử dụng vẫn tốt hơn không có can thiệp gì.

Theo quan điểm của các chuyên gia, chỉ có các công ty dược mới có thể có đủ tài chính để tiến hành các nghiên cứu dài hạn về tác dụng của thuốc.

Tuy nhiên, có một số thuộc đặc thù khi hết hạn sẽ mang nguy cơ làm phát triển các vi khuẩn và các kháng sinh phụ dẫn đến thất bại trong điều trị nhiễm trùng, làm cho bệnh nặng thêm và kháng kháng sinh. Thắc mắc về ngày hết hạn của một số thuốc, tốt nhất nên được trả lời bởi bác sĩ và dược sĩ.

Tại Hoa Kỳ, FDA khuyến khích người dân mang các thuốc không sử dụng và hết hạn sử dụng đến Cơ quan Hoàn thuốc Quốc gia thuốc (DEA) để ngăn chặn việc lạm dụng thuốc.

Trần Trọng Hiếu 
(theo Live Science)